Olga Tokarczuk z Literacką Nagrodą Nobla

To największe wyróżnienie pisarskie na świecie. Uzasadnienie wyboru Akademii brzmiało „za wyobraźnię i narrację, która z encyklopedyczną namiętnością przekazuje nam przekształcanie i przekraczanie granic jako formę życia”. W tym roku przyznano dwie nagrody w dziedzinie literatury. Nagrodę otrzymał również austriacki pisarz Peter Handke.

W ubiegłym tygodniu kraj obiegła radosna wiadomość o przyznaniu przez Akademię Szwedzką Literackiej Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk. Wybitnej pisarce, która jest nie tylko honorowym obywatelem wielu miast: Wrocławia, Wałbrzycha, Barda, Nowej Rudy czy Zasłużonym Dla Powiatu Kłodzkiego. Jest przede wszystkim osobą, z której dumny jest każdy Polak bez względu na to czy mieszka na wsi, w miasteczku czy w stolicy. Jej książki tłumaczono na wiele języków, m.in. angielski, francuski, niemiecki, hiszpański, włoski, szwedzki, duński, bułgarski, serbski, chorwacki, rosyjski, czeski, ukraiński, turecki, a także chiński, japoński i hindi. Niektóre utwory doczekały się inscenizacji teatralnych (m.in. „Prawiek i inne czasy”, dwukrotnie: w reż. S. Majewskiego i P. Tomaszuka, oraz „E.E.”, spektakl Teatru Telewizji w reż. Marii Zmarz-Koczanowicz) i adaptacji filmowych („Żurek”, reż. R. Brylski, „Aria Diva”, reż. A. Smoczyńska). W 2015 roku w oparciu o scenariusz pisarki na podstawie książki „Prowadź swój pług przez kości umarłych” powstanie film w reżyserii Agnieszki Holland.

Olga Tokarczuk ukończyła psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka powieści: „Podróż ludzi Księgi” (1993), „E. E.” (1995), „Prawiek i inne czasy” (1996), „Dom dzienny, dom nocny” (1998), „Ostatnie historie” (2004), „Anna In w grobowcach świata” (2006), „Bieguni” (2007), „Prowadź swój pług przez kości umarłych” (2009), „Księgi Jakubowe” (2014), zbiorów opowiadań: „Szafa” (1998) i „Gra na wielu bębenkach” (2001) oraz eseju „Lalka i perła” (2000), poświęconego powieści Bolesława Prusa „Lalka” i zbioru felietonów „Moment niedźwiedzia” (2012). Laureatka wielu nagród, w tym m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1997) oraz Paszportu „Polityki” (1997), Nagrody Kulturalnej Śląska (2003), Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego (2008) oraz Uznamskiej Nagrody Literackiej (2012). Czterokrotnie nominowana do literackiej nagrody Nike, którą otrzymała w 2008 roku za powieść „Bieguni”. Za „Dom dzienny, dom nocny” otrzymała prestiżową nagrodę „Brücke Berlin”-Preis (2002) i była nominowana do International IMPAC Dublin Literary Award (2004).

– Radość i wzruszenie odebrały mi mowę. Ogromnie dziękuję za wszystkie gratulacje! – napisała na swoim profilu społecznościowym chwilę po ogłoszeniu wyników. W międzyczasie wpisy pojawiały się również na kontach najważniejszych osób w państwie. – Serdeczne gratulacje dla Pani Olgi Tokarczuk! Wielki dzień dla polskiej literatury. Kolejna polska pisarka, po poetce Wisławie Szymborskiej, otrzymuje literackiego Nobla. Brawo! – napisał Prezydent Andrzej Duda. – Olga Tokarczuk laureatką Nagrody Nobla! Serdecznie gratuluję Pani Oldze wielkiego sukcesu i cieszę się, że polska literatura jest tak ceniona na całym świecie. To wspaniała wiadomość – brzmiał tweet premiera Mateusza Morawieckiego. W piersi uderzył się również sam minister kultury Piotr Gliński. – Gratulacje dla Pani Olgi Tokarczuk. Sukces polskiego twórcy bardzo cieszy, tym bardziej, że to kolejny międzynarodowy sukces Pani Tokarczuk. Nagroda Nobla to dobitny dowód na to, że polska kultura jest doceniana na całym świecie. Gratuluję! W związku z nagrodą Pani Tokarczuk minister kultury tym bardziej zobowiązuje się powrócić do niedokończonych wcześniej lektur noblistki – napisał. Była to reakcja na wywiad, który przeprowadził we wtorek z Moniką Olejnik w Kropce nad I. Zapytany, jaką książkę nominowanej do nagrody Nobla Olgi Tokarczuk przeczytał, powiedział, że „próbował”, ale „nigdy nie dokończył”.

Gdy rada miejska Wałbrzycha przyjmowała uchwałę o nadaniu tytułu Zasłużony dla miasta w uzasadnieniu m.in. napisano: „Z podziwu dla kunsztu literackiego, niezliczonych nagród i wyróżnień oraz nadzwyczajnej popularności wśród czytelników. W uznaniu zasług dla kultury polskiej”. I trudno się z tym nie zgodzić.

(opr)