110 lat organów
Opus magnum organmistrza Schlaga, czyli symfoniczne organy Kościoła Pokoju w tym roku obchodzi 110. urodziny. To wyjątkowe brzmienie mieliśmy okazję usłyszeć w czasie zakończonego właśnie cyklu „Symfoniczne Organy Kościoła Pokoju”.
Przez trzy piątki października podczas recitali i duetów organowych usłyszeliśmy znakomitych artystów z Polski, Słowacji i Szwajcarii wykonujących XIX i XX-wieczną muzykę symfoniczną, transkrypcje organowe muzyki orkiestrowej i fortepianowej oraz improwizacje. W programie pojawiła się także muzyka Stanisława Moniuszki, którego monumentalne dzieło symfoniczne – uwertura fantastyczna „Bajka” zostało przepisane przez Zuzannę Bator na wielkie organy Kościoła Pokoju w Świdnicy. W ramach stypendium Ministra Kultury opracowała ona sześć utworów na świdnickie organy, m.in. kompozycje S. Moniuszki, J. Cage’a i S. Karg-Elerta. – Tak wyjątkowe instrumenty, jak organy Schlag & Söhne w świdnickim kościele są gotową kompozycją brzmieniową. Każdy utwór muzyczny można napisać zupełnie na nowo, kiedy do dyspozycji jest tak bogaty instrument – mówi dr Maciej Bator. – Podobnie jak przed około stu laty, kiedy niektórzy organiści, np. Karl Straube, kantor lipskiego kościoła św. Tomasza zapisywali wszystkie najmniejsze detale, by opisać precyzyjnie, które głosy organowe mają zabrzmieć – dodaje.
Jesienny cykl koncertów przygotowała założona przez Zuzannę i Macieja Batorów Fundacja Dobrej Muzyki, wspólnie z parafią ewangelicko-augsburską w Świdnicy. Zuzanna jest organistką, dyrektorem artystycznym fundacji i organizatorką trzech festiwali muzycznych. Przy instrumencie często towarzyszy jej mąż Maciej Bator, kantor Kościoła Pokoju, który prowadził w tym roku w Świdnicy i Świebodzicach spacery historyczne „Szlakiem Schlaga”. Fabryka Christiana Gottlieba Schlaga i jego synów cieszyło się tytułem Dworskiego Dostawcy Organów Jego Wysokości Cesarza i Króla. Schlagowie wprowadzili nowatorskie rozwiązania, a także założyli nadal istniejący Związek Organmistrzów Niemieckich (Verein Deutscher Orgelbaumeister). W XIX w. i na początku XX w. Świdnica stała się wiodącym ośrodkiem budowy organów na Śląsku właśnie dzięki Schlagom, których grobowiec rodzinny znajduje się na cmentarzu przy Kościele Pokoju. – Organy tej świątyni prawie dwieście lat temu stały się pretekstem dla Christiana Schlaga, aby osiedlić się w Świdnicy i rozwinąć tu budownictwo organowe. Dla nas współcześnie Kościół Pokoju również stał się miejscem, bez którego trudno wyobrazić sobie nasze obecne życie – opowiadają Zuzanna i Maciej Bator.
Duże organy Kościoła Pokoju o 62. głosach przez lata były nieczynne ze względu na stan techniczny. W 2016 roku przeszły kompleksową renowację: wymieniono wszystkie skórzane elementy pneumatyczne, uzupełniono brakujące spośród prawie czterech tysięcy piszczałek, wyregulowano mechanizmy, odrestaurowano barokowy prospekt. Obecnie to największe w regionie organy piszczałkowe, których możliwości można docenić podczas letnich nabożeństw i koncertów: Urodziny J.S. Bacha (31 marca), Festiwal Schlaga (czerwiec, lipiec), Symfoniczne Organy Kościoła Pokoju (wrzesień, październik) oraz na nabożeństwach kantatowych w czasie Festiwalu Bachowskiego. Zachęcamy także do płyty „Anioły wracają do gry”, wydanej z okazji 500-lecia reformacji; to pierwsza płyta dokumentująca nasz instrument.
(źródło Kościół Pokoju)